ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပေနတဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြ ျပည္တြင္း ျပည္ပကႏုိင္ငံေရးပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႕ အစည္းေတြ ပါ၀င္တဲ့ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ညီ လာခံဟာ စက္တင္ဘာ ၁၆ ရက္ေန႕က ၿပီးဆုံးသြား ပါတယ္။
ဒီညီလာခံကေန တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ၿငိမ္း ခ်မ္း ေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ၆ ခ်က္ပါ လမ္းျပ ေျမ ပံုနဲ႔ အဆင့္ ၃ဆင့္ပါ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္း
စဥ္ေတြကို ထုတ္ျပန္ လိုက္ပါ တယ္။
လက္ရွိအစိုးရက အခ်က္ ၈ ခ်က္ပါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေရးဆြဲ ထားတာရွိေပမယ့္ ညိွႏိႈင္းမႈေတြ လုပ္ဖုိ႔ လိုတာေၾကာင့္ ဒီတိုင္းရင္းသား ညီလာခံကေန လမ္းျပေျမပံု ၆ ခ်က္ထုတ္ျပန္လိုက္တာျဖစ္ေၾကာင္း တိုင္းရင္း
သားလူမ်ိဳးမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အလုပ္အဖြဲ႕ WGEC အဖြဲ႕၀င္ ဦးခြန္ဥကၠာ က အခုလို ေျပာ ဆိုပါတယ္။
"သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ တရား၀င္ ႏိုင္ငံေတာ္ ျပန္တမ္းနဲ႕ ထုတ္ျပန္တဲ့ ဒီ အခ်က္ ၈ ခ်က္က က်ေနာ္ တုိ႕ ဖက္က ၾကည့္ရင္ က်ေနာ္တို႕နဲ႕ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးတာလည္း မပါဘူး၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေတာ့ပ္ေဒါင္း ေပါ့ ဗ်ာ။ အထက္
ကေန ေအာက္ကို ခ်ေပးတဲ့ ကိစၥျဖစ္ေနေတာ့ က်ေနာ္တို႕ရဲ့ လိုလားခ်က္နဲ႕ တူညီမွဳ မရွိတာ ေတြ႕ရ တဲ့အခါက်
တာ့ အဲ့ဒီ ၈ ခ်က္ အတိုင္း က်ေနာ္တို႕က လိုက္နာလုပ္ေဆာင္လို႕ မျဖစ္ဘူး၊ ညိွႏွိဳင္းဖို႕ လိုတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႕ရဲ့ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြဖက္က လမ္းျပေျမပံုပဲ ေခၚေခၚေပါ့ က်ေနာ္တို႕မွာ လည္း ၆ ခ်က္ ရိွပါတယ္။ သမၼတ ႀကီး ၈ခ်က္ကိုလည္း က်ေနာ္တို႕ ေဆြးေႏြးမယ္၊ က်ေနာ္တို႕ ၆ ခ်က္ကို လည္း ေဆြးေႏြးပါ။ အျပန္အလွန္ ညွိတာနဲ႕ ေပၚလတီကယ္ ဒိုင္ယာေလာ့ လို႕ေခၚတဲ့ ႏိုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲရဲ့ အစပ်ိဳးတဲ႔ ေျခလွမ္း ျဖစ္
သြားမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ဒါ ဒီ ညီလာခံကေနၿပီးေတာ့ ညႊန္ၾကားတာေပါ့ဗ်ာ။"
လမ္းျပေျမပံု အခ်က္ ၆ ခ်က္ မွာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ အမ်ိဳးသ မီး
နဲ့ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေဆြးေႏြးျပီး “ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြ ဆိုင္ရာမူေဘာင္” (Framework for Political Dialogue) မွာ ပါဝင္မယ့္အခ်က္အလက္ေတြ ခ်မွတ္ဖုိ့၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရကို္ယ္စားလွယ္ေတြနဲ႕ လက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႔အစည္းေတြ စုစည္းထားတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ႏွစ္ဖက္လက္ခံႏိုင္ တဲ့ ေနရာမွာ ေတြ႔ ဆုံေဆြးေႏြးျပီး “ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးဆိုင္ရာ မူေဘာင္ သေဘာထား” (The Framework of Political Dialogue) သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိဖုိ႕ ပါ၀င္ပါတယ္။
ဒီလို သေဘာတူညီမွဳ ရရွိ ျပီးရင္ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြြ၊ ဒီမိုကေရစီနည္းအရ လႈပ္ရွားေနၾကတဲ့ နိုင္ငံေရး
အင္အားစုေတြနဲ႔ အစိုးရ အဖြဲ႕တို႔က ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အသီီးသီး အခ်ဳိးက်ပါဝင္ၿပီး ပင္လုံ စိတ္ဓါတ္ကို အေျခခံတဲ့ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံတရပ္ က်င္းပျပီး တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားဆိုင္ ရာ ျပည္ေထာင္စုသေဘာ တူ
ညီခ်က္ (Union Accord) ကို အခ်ိန္အတိအက်သတ္မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ သြားဖုိ႔ စတဲ့ အခ်က္
ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။
ဒီအခ်က္ ၆ ခ်က္ပါ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကိုေတာ့ အစိုးရက ေခၚယူက်င္းပမယ့္ ပင္လံုကဲ့သို႕ေသာ ညီလာခံ စတင္ ခ်ိန္
ကေန သေဘာတူညီမွဳေတြရရွိခ်ိန္ အထိ ၃ ႏွစ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူ ေဆာင္ရြက္မွသာ ေျပလည္မွဳ ရႏိုင္မွာ
ျဖစ္တယ္လုိ႕ ဦးခြန္ဥကၠာ က ဆက္ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႕ အကယ္၍သာ အႀကိဳညွိႏွိဳင္းထဲကေနၿပီးေတာ့ နိဂံုးခ်ဳပ္တဲ့အထိ က်ေနာ္တို႕ ဆက္တုိက္အခ်ိဳးက်ေပါ့။
က်ေနာ္တို႕ရဲ့ decision making မွာ ပါသြားလို႕ရွိရင္ေတာ့ တစ္ျပည္လံုး အတုိင္းအတာေဆာင္ တဲ့ ေန ရွင္နယ္ အေကာ့ ပဲေခၚေခၚ ယူနီယမ္အေကာ့ ပဲေခၚေခၚ အဲ့ဒါကို ရလိုခ်င္တယ္၊ အနည္းဆံုးေတာ့ လုပ္ငန္း အခ်ိန္ကာလ သံုးႏွစ္ေလာက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႕ မွန္းတယ္ သံုးႏွစ္မွာ ပင္လံုကဲ့သို႕ ညီလာခံ ဘယ္ အခ်ိန္က စစ ခ်က္ခ်င္း ၿပီးမွာမဟုတ္ဘူး။ ႏုိင္ငံတကာ အေတြ႕အႀကံဳအရဆိုရင္ေတာ့ ေဆြးေႏြး ညွိႏွိဳင္း သြားတာ ညီလာခံ ကိုယ္ႏွိဳက္က သံုးႏွစ္ေလာက္ ၾကာႏိုင္တယ္လို႕ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အဲ့ဒီေလာက္မွ ေၾက လည္ၿပီးေတာ့ အေျဖတစ္ခုခုေလး ရၿပီးေတာ့ အတူတူ ေနႏိုင္မည့္နည္းလမ္း အဲ့ဒီမွာ ေပၚမယ္လို႕ က်ေနာ္တို႕ ထင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု က်ေနာ္တို႕
က စၿပီးေတာ့ ႀကိဳးစားမွာပဲ။"
ဒီညီလာခံက ေရးဆြဲထားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင့္သံုးဆင့္ မွာေတာ့ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အစိုးရတပ္ေတြရဲ့ ထိုးစစ္ဆင္မွဳေတြ ခ်က္ျခင္းရပ္တန္႕ၿပီး ႏွစ္ဖက္ တပ္ေတြ လိုက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္
Military Code of Conduct ကို ျပဌာန္းလုပ္ေဆာင္ေရး၊ အပတ္အခတ္ရပ္စဲစဥ္ ကာလမွာ ျပည္သူလူထုရဲ့ လံုၿခံဳေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရးေတြကို အာမခံခ်က္ ေပးေရး၊ လြတ္ေတာ္ျပင္ပမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ေတြ႕ဆံု
ေဆြးေႏြး ေျဖရွင္းဖို႕ အာမခံခ်က္ပါတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ရရိွေရး တုိ႔ပါ၀င္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မွာ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕ ပါ၀င္ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ျပဳ ဖို႕၊
ေျမယာ အပါအ၀င္ သဘာ၀ရင္းျမစ္ အသံုးျပဳလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ စီမံကိန္းေတြ ရပ္တန္႔ေရး တားျမစ္ဖို႔ ကိစၥ
ေတြ ေဆြးေႏြးၿပီး ပဏာမ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားဖုိ႔ စတာေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
ဒီညီလာခံမွာ ေဒါက္တာ ဆလိုင္း လ်န္မွဳန္းဆာေခါင္ က အမ်ိဳးသား တန္းတူမွဳ၊ နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာတမ္း၊ ဆရာမ
ေဒၚျမရာဇာလင္း က Gender Equality ၊ နဲ႕ ပတ္သက္ေသာ စာတမ္း၊ ေဒါက္တာ ေရႊခါး က လူနည္းစု အခြင့္အေရး Minority Rights ၊ ဆိုင္ရာ စာတမ္း၊ ဗုိလ္မွဴးႀကီး ခြန္ဥကၠာ က စစ္တပ္ေရးရာ စတာေတြနဲ႔သက္ ဆိုင္တဲ့ စာတမ္းေတြ တင္ျပခဲ့ၿပီး ဒီစာတမ္းေတြကို ေနာက္ညီလာခံမွာ အတည္ျပဳႏိုင္ဖို႕ ဆက္လုပ္ေဆာင္ သြားမယ္လို႕ သိရပါတယ္။
ဒီညီလာခံက ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို အသစ္ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းတဲ့ တုိင္းရင္းသားပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ေရး
အဖြဲ႔က (Working Group for Ethnic Co-Cordination) တာ၀န္ယူလုပ္ေဆာင္သြားမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
