ရခုိင္ျပည္နယ္ တရား႐ံုးတခုကေန ေထာင္ဒဏ္အသီးသီးခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ကုလသမဂၢ၀န္ထမ္းႏွစ္ဦးနဲ႔ အစိုးရ မဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုက ၀န္ထမ္းတဦးတို႔ကိုခ်က္
ျခင္းျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး
အေျခအေနဆိုင္ရာ အထူး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး
ေတာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quintana) က ျမန္မာအစိုးရကို ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီလူသံုးဦးကို ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္လိုက္အၿပီး ေနာက္
တရက္မွာပဲ မစၥတာကင္တားနားက ေတာင္းဆိုလိုက္တာပါ။
ဒီလိုေထာင္ဒဏ္ ခ်လိုက္တာကို လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ HRW ကလည္း
ေ၀ဖန္ေျပာဆိုပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္္းက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဓိက႐ုဏ္းေတြကို ေသြးထိုးလံႈ႔ေဆာ္တာမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္တယ္ဆိုတဲ့ စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ အဲဒီ ၀န္္ထမ္း သံုးဦးအေပၚ ေထာင္ဒဏ္ႏွစ္ႏွစ္ကေန ေျခာက္ႏွစ္အထိ ေသာၾကာေန႔က အသီးသီးခ်မွတ္ခဲ့
တာပါ။ အခုလို ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္လိုက္တဲ့အေပၚ ျပစ္တင္ေ၀ဖန္ၿပီး သူတို႔ကို အျမန္ဆံုး ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ မစၥတာကင္တားနားက ေတာင္းဆိုပါတယ္။
“က်ေနာ့္ရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္အရဆိုရင္ အဲဒီ ကုလသမဂၢ၀န္ထမ္းေတြအေပၚ စြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ အေျခအျမစ္ မရွိပါဘူး။ ဒါက ပထမျပႆနာပါ။ ဒုတိယျပႆနာကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စနစ္က်တဲ့ တရားစီရင္ေရး
မရွိပါဘူး။ အခု အဖမ္းခံရသူ အမ်ားအျပားဟာ ေရွ႕ေနငွားခြင့္မရ၊ အေထာက္ အထားေတြနဲ႔ သက္ေသေတြ တင္ျပခြင့္မရဘူးဆိုတာ က်ေနာ္သိထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တရား စီရင္ေရးဟာ ဘက္မလိုက္တဲ့ပံု၊ သီးျခား
လြတ္လပ္တဲ့ပံု မရွိပါဘူး။ ဒီသံုးသပ္ခ်က္ေတြ အကုန္လံုး အရ ေျပာမယ္ ဆိုရင္ သူတို႔ကို ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္
လိုက္သည္ပဲျဖစ္ပါေစ၊ အစိုးရအေနနဲ႔ သူတို႔ အားလံုးကုိ ခ်က္ျခင္း ျပန္လႊတ္ေပးသင့္တယ္ ဆိုတာ က်ေနာ့္အတြက္ေတာ့ ရွင္းပါတယ္။”
မစၥတာကင္တားနားရဲ႕အျမင္နဲ႔ အလားတူပဲ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ (HRW) ရဲ႕ အာရွေဒသ စည္း႐ံုး လႈံ႔ေဆာ္ေရးဆုိင္ရာ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဂၽြန္ ဆစ္စ္တန္ (John Siston) ကလည္း ျမင္ပါတယ္။
“ဒီအမႈကို စစ္ေဆး စီရင္တဲ့ႏႈန္းနဲ႔ စြပ္စြဲခ်က္ေတြအရဆိုရင္ မွ်တမႈမရွိဘူးဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါဟာျဖင့္
ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြဟာ လူမ်ဳိးစု အခ်င္းခ်င္းအၾကား ဟန္ခ်က္ညီမႈရွိေအာင္ လုပ္ရမယ့္ အစား ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ပစ္မွတ္ထားေနတယ္ဆိုတဲ့ ေနာက္ထပ္ ဥပမာ တခုျဖစ္ပါတယ္။”
မစၥတာကင္တားနားဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လကုန္ပိုင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံလာၿပီး ရခုိင္ျပည္နယ္ဘက္ သြားေရာက္ခဲ့သလို ဖမ္းဆီးခံ ထားရတဲ့ ကုလသမဂၢနဲ႔ INGO ေတြက ၀န္ထမ္းေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ ပါေသးတယ္။ အဲဒီခရီးစဥ္
အဆံုးသတ္မွာ ဖမ္းဆီးထား သူေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔နဲ႔ သီးျခား လြတ္လပ္ တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး
ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႔စည္းဖုိ႔ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
အခု သံုးေယာက္ကို စီရင္ခ်က္မခ်ခင္မွာ ဖမ္းထားသူေတြထဲက အမ်ားစုကို ျမန္မာ အာဏာပိုင္ေတြ က ျပန္
လႊတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ မစၥတာကင္တားနား တိုက္တြန္းခဲ့သလို ႏုိင္ငံတကာေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႔စည္းေရးဆိုတာ
ကိုေတာ့ ပယ္ခ်ၿပီး ျပည္တြင္းက ထင္ရွားသူေတြပါ၀င္တဲ့ ေကာ္မရွင္တရပ္ကို ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။
HRW အဖြဲ႔ရဲ႕ ဂၽြန္ ဆစ္စ္တန္က အဲဒီေကာ္မရွင္အတြက္ အႀကံျပဳခ်က္တခ်ဳိ႕ကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“သူတို႔ ပထမဆံုး လုပ္သင့္တာကေတာ့ အျဖစ္အပ်က္ရဲ႕ တကယ့္အေျခခံအေၾကာင္းကို သိႏုိင္မယ့္ ဘက္မလိုက္
တဲ့ အခ်က္အလက္ စူးစမ္း ရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ဖို႔ပါပဲ။ ျဖစ္သြားတဲ့အေပၚ ျငင္း ခံုေျပာဆိုေနတာက အခ်ိန္ေတြ အလဟႆ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ေတြ အႀကီး အက်ယ္ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို အသိအမွတ္
ျပဳၿပီး ဘယ္လိုျဖစ္ရတယ္၊ ဘယ္သူေတြမွာ တာ၀န္ရွိ တယ္ဆိုတာကို စံုစမ္း စစ္ေဆးဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒီေနာက္
မွာ ဘယ္လိုေရွ႕ဆက္သြားၾကမယ္၊ အနာဂတ္မွာ ပဋိပကၡေတြ ေလ်ာ့နည္းေစၿပီး လူမ်ဳိးစုေတြၾကား ဘယ္လို
ဟန္ခ်က္ညီေနထိုင္ၾကမယ္ ဆိုတာကို ရွာေဖြဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။”
HRW အဖြဲ႔က ဂၽြန္ ဆစ္စ္တန္ပါ။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ခဲ့့တဲ့ လူမ်ဳိးစုအခ်င္းခ်င္းၾကား ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္မႈေတြအေပၚ ျမန္မာတာ၀န္ရွိ သူေတြသာ
မက လူထု ကိုယ္တိုင္ရဲ႕အျမင္နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက ျမင္ၾကတာေတြဟာ အေတာ္ေလး ကြဲျပားေနပါတယ္။ ကုလသမဂၢနဲ႔ HRW အဖြဲ႔တို႔ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ကို ေတာက္ေလွ်ာက္ ေစာင့္
ၾကည့္ေလ့လာၿပီး အစီရင္ခံစာေတြ ထုတ္ျပန္ခဲ့သလို ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေျမာက္ဖို႔၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရပ္ဆိုင္းဖို႔ တိုက္တြန္း ေတာင္းဆို ခဲ့တဲ့ အဖြဲ႔ေတြ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အခု ရခုိင္ျပည္ပဋိပကၡမွာေတာ့ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြကို သာမက သတင္းမီဒီယာေတြကို လည္း ေ၀ဖန္ ျပစ္တင္တာေတြ ရွိလာခဲ့ပါတယ္ခင္ဗ်ား။
